قولاڭ شاشىمىز توگىلىپ تۇراتىن بولدى

11 - ايدىڭ 27 - كۇنى يوپۇرعا اۋدانى تەرىم قالاشىعىندا وتكىزىلگەن شارۋالار اجارلاندىرۋ قيمىلىنان كورىنىس. 
سۋرەتتى ءتىلشىمىز ياڭ بين تۇسىرگەن

　قىس باسىنداعى وڭتۇستىك شينجياڭ، كۇن ءالى دە جىلىمىق. اۋىل - قىستاققا قادام باسقاندا، ءتىلشى جاسانىپ، ادەمى كيىمدەر كيىنىپ، مۇنتازداي تازا جۇرەتىن ايەلدەردىڭ بارعان سايىن كوبەيىپ، كوركەم كورىنىسكە اينالعاندىعىن بايقادى. ايەلدەردىڭ سۇلۋلىقتى سۇيەتىن قاسيەتى اشىلىپ، كيىنىسى، جاسانۋى اناعۇرلىم زاماناۋيلانىپ، شارۋالار اۋلاسى دا ومىرشەڭدىككە تولدى.
11 - ايدىڭ اياق شەنى، ءتىلشى اۋلالاردى ارالاپ، اۋىل - قىستاق ايەلدەرىنىڭ تۇرمىسىن جاقىن ارالىقتان ۇعىنىپ، ولاردىڭ اڭگىمەسىن تىڭداپ، ولاردىڭ وزگەرىسىن كورىپ، كورىكتى جاڭا سالتتى شىن مانىندە سەزىندى.
　　«ءبىز قىستاقتاعى ەڭ كوركەم كورىنىسپىز»　　
11 - ايدىڭ 27 - كۇنى يوپۇرعا اۋدانى تەرىم قالاشىعىندا شارۋالاردىڭ وزدەرى دايىنداپ، وزدەرى ورىنداعان «ايەلدەردىڭ كۇشىن ۇيىستىرىپ، جەلەكتىلەردىڭ سۇلۋلىعىن ايگىلەۋ» اتىنداعى ادەبيەت - كوركەمونەر كونسەرتى وتكىزىلىپ جاتتى. باي مازمۇندى كونسەرت نومىرلەرىنىڭ قاتارىندا قىستاقتاعى «التىن توراڭعى» ادەبيەت - كوركەمونەر ۇيىرمەسى ورىنداعان كولەمدى ءبي، دوستاسۋ ءبيى جارىسى، سونداي - اق ۇزىن بۇرىم بايقاۋى، اجارلاندىرۋ جارىسى سياقتىلار بار.
قۇيقىلجىعان مۋزيكا ءۇنى كوتەرىلگەندە، ءبي الاڭىنا ءبىر جۇپ ءبيشى شىقتى. 28 جاستاعى اسىمگۇل ءيمىن قانىق كوك رەڭدى قيىقتى تۇتاس كويلەك كيىپ، ءبي سەرىگىنىڭ جەتەگىندە بۇرالا بيگە باستى. «بۇرىن زاماناۋي دەگەن ۇعىم ءبىزدىڭ اۋىل - قىستاق ايەلدەرىمەن قاتىسسىز بولاتىن، قازىر جاعداي وزگەردى، ءبىز قىستاقتاعى ەڭ كوركەم كورىنىسپىز! قازىر قولاڭ شاشىمىز توگىلىپ تۇراتىن بولدى»، - دەدى اسىمگۇل قارا شاشىن جەلپىپ تاستاپ نىق سەنىممەن.
اسىمگۇل مەن ارتيستەر شات - شادىمان ونەر كورسەتتى، ساحنا الدىندا كورەرمەندەر قىزىقتاي قاراستى، ولاردىڭ اراسىندا اسىمگۇلدىڭ ەنەسى بۇلايشام دا بار.
«قارتتار ءبي ءنومىرى بولسا، مەنىڭ دە جاسانىپ الىپ بيگە باسقىم بار!»، - دەدى بۇلايشام قارقىلداي كۇلىپ. ول تىلشىگە بالا كەزىندە قىستاقتاعى ايەلدەردىڭ بارلىعى ءار ءتۇرلى رەڭدەگى اتلاس كويلەكتەر كيۋدى ۇناتاتىنى ءالى ەسىندە ەكەندىگىن ايتتى. «شەشەمنىڭ قىزىل - جاسىل رەڭ ارالاس اتلاس تورعىن كيىمى بار بولاتىن، ەرەكشە جاراساتىن، اسىپ قالعان كەزدەمەدەن ماعان دا تىگىپ بەرتىن، ونى ءار رەت تۋىسشىلاعاندا كيەتىنمىن. كەيىن نە بولعانىن بىلمەيمىن، قىستاقتاعى سالت وزگەردى، ايەلدەر بىلەگى مەن بالتىرى كورىنەتىن كويلەك كيسە بولدى باسقالار ادام توزگىسىز جامان سوزدەرمەن وسەك ايتاتىن!»، - دەدى قاريا.
بۇلايشام تىلشىگە بىلاي دەدى: شىندىعىندا، بۇل ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ قىستاقتى زاھارلاۋىنان ەكەنى ماعان ابدەن ايقىن، ەركەكتەر ايەلدەردىڭ جاسانۋىنا، بەزەنۋىنە جول قويمادى، جۇبايلارىن سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەپ اقشا تابۋعا جىبەرمەدى، ءتىپتى، تاماق ىشكەندە دە داستارقان باسىنا كەلتىرمەيدى، جاپ - جاقسى تۇرمىستى جامان ادامدار الاساپىرانعا سالدى.
بۇل قۇبىلىسقا نارازى بولعانىمەن، بۇلايشامنىڭ دا امالى جوق ەدى.
«ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ» بويىنشا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ كەلۋىمەن قىستاقتا زور وزگەرىستەر تۋىلدى، تۇرمىس بارعان سايىن جاقسارىپ قالماستان، قىستاقتاعى مادەنيەت رايى دا بارعان سايىن قويۋلادى. ءار ءتۇرلى ۇگىت - لەكسيالار جانە شارۋالاردىڭ كەشكى مەكتەبىندەگى ۇيرەنۋ ارقىلى اۋىلداستار ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ ۋلاۋىنان قۇتىلىپ، وسى زامانعى وركەنيەتتى تۇرمىس تاسىلىنە تالپىنا باستادى. بۇلايشامنىڭ 4 كەلىنى بار، قازىر ول كەلىندەرىن جاقسى جاسانىپ جۇرۋگە، سالدىر - سالاق جۇرمەۋگە شابىتتاندىرادى.
ادەبيەت - كوركەمونەر اترەتىنىڭ تىرەكتىسى راحىمان قادىر: بۇرىنعى تۇرمىسىمىز جابىرقاۋ بولاتىن. ول كەزدە ايەلىم بازاردان ساتىپ العان قىسقا كويلەكتەرى مەن جەيدەلەرىن كيىپ سىرتقا شىعا المايتىن، ماڭايىمىزدا وسەك - اياڭ كوبەيدى، مەنىڭ دە شارام جوق، ايەلىم جابىرلەنىپ - اق ءجۇردى. قازىر بارلىعى باسقاشا، ەركەك بولعان ادام ەڭسەسىن تىك ۇستاۋى كەرەك دەپ قارايمىن، ايەلىم قانداي كيىم كيۋدى ۇناتسا ونى شابىتتاندىرامىن. ول جاسارىپ جاسانىپ جۇرسە، مەنىڭ دە مەرەيىم عوي»، - دەدى راحىمان ماقتانىشپەن.
راحىماننىڭ ءسوزى بۇرىنعى وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ اۋىل - قىستاقتارىنداعى جاعدايدىڭ كورىنىسى ەسەپتى.
يوپۇرعا اۋداندىق ايەلدەر بىرلەستىگىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى نۇرامينا ابىليمت بىلاي دەدى: بۇرىن وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ اۋىل - قىستاق ايەلدەرى وتە ءداستۇرشىل بولاتىن، نەگىزىنەن قازان - وشاقتىڭ باسىنان شىقپايتىن. قازىر بارلىعى باسقاشا، شەبەرلىككە باۋلۋدىڭ جالپىلاسۋى مەن توپ - توپ «تەز ءونىم بەرەتىن» نىسانداردىڭ تياناقتانۋىمەن كاسىپورىندارعا بارىپ كاسىپتىك جۇمىسشىلارعا اينالعان ايەلدەردىڭ قاتارى بارعان سايىن كوبەيىپ، تۇراقتى كىرىس تاباتىن بولدى، يدەيا - كوزقاراستا وزگەرىس تۋىلىپ، رۋحاني بەت - بەينە شىت جاڭا تۇرگە ەندى.
　　وزىنە سەنىمدىلىك، دەربەس تۇرمىس ادامداردىڭ اجارىن اشا ءتۇستى
«بۇگىن ۇيگە تۋىسىم كەلەدى، جاقسىراق جاسانىپ، رۋحتى بولۋىم كەرەك»، - دەدى 11 - ايدىڭ 24 - كۇنى قىستاقتاعى «شاش اسەمدەۋ ۇيىنە» ارنايى كەلگەن قاراقاش اۋدانى جاڭا جەر اۋىلى جاڭا جەر قىستاعىنىڭ 47 جاستاعى تۇرعىنى اۋاتسا ابدۋ. ساندەنىپ بولعاننان كەيىن، ايناداعى وزىنە قاراي تۇرىپ: «اكاۋ مىناۋ مەن بە؟ ونەر جۇلدىزى سياقتى بولىپ كەتىپپىن عوي!» دەگەن اۋاتسانىڭ سوزىنە دۇكەندەگى قوناقتار ريزاشىلىقپەن دۋ كۇلىستى.
وسىعان ۇقساس، قاعىلىق اۋدانىنداعى زۇلھۇمار ءامدوللانىڭ اجارلاندىرۋ، شاش اسەمدەۋ دۇكەنى دە دۋمانعا بولەنىپ تۇر. 11 - ايدىڭ 25 - كۇنى اۋدانداعى «سانشين اجارلاندىرۋ، شاش اسەمدەۋ دۇكەنىنەن» ءتىلشى زۇلھۇماردى كەزدەستىرگەن كەزدە ول شاكىرتتەرىنە قاس اسەمدەۋ شەبەرلىگىن ۇيرەتىپ جاتىپتى. ول شاشىن سۇرى رەڭگە بوياپ، اراسىنا شوقتاپ قىزىل رەڭ جۇگىرتىپتى، ۇستىندەگى قارا رەڭدى تۇتاس كويلەگى ونى ەرەكشە سىمباتتى كورسەتەدى ەكەن.
كەدەي وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن زۇلھۇمار كاسىپتىك ورتا مەكتەپتى بىتىرگەننەن كەيىن ۇرىمجىگە بارىپ اجارلاندىرۋ، شاش اسەمدەۋ شەبەرلىگىن ۇيرەنىپ، سوڭىنان اۋداننان نەسيە اقشامەن شاش اسەمدەۋ دۇكەنىن اشقان. بىرنەشە جىل قۇلشىنۋ ارقىلى ول كەدەيلىك قالپاعىن لاقتىرىپ تاستاپ، باردام تۇرمىس وتكىزە باستادى. قازىر اۆتوكولىك ساتىپ الدى، باقىتتى وتباسى، سۇيكىمدى بالالارى بار، ءومىرى باقىتتى، كوڭىلدەگىدەي ءوتىپ جاتىر.
«مەن ۇنەمى شاكىرتىمە باستان كەشىرگەندەرىمدى ايتىپ بەرەتىنمىن، مۇنىم الدەنەنى كوتەرمەلەپ ماقتان ەتۋ ءۇشىن ەمەس، ولارعا قيىنشىلىقتىڭ ءبارى ۋاقىتتىق بولاتىندىعىن، تەك قۇلشىنسا بولعانى، ءسوز جوق، ءوزى ارمانداعان تۇرمىستى كەشىرە الاتىندىعىن ايتقىم كەلەدى. وزىمە دەگەن سەنىم مەن دەربەستىك كوركىمدى اسىردى»، - دەدى زۇلھۇمار.
وسى جىلداردا زۇلھۇمار سۇلۋلىقتان يگىلىكتەنۋشى عانا ەمەس، سۇلۋلىقتىڭ تاراتۋشىسى دا بولدى. ىلگەرىندى - كەيىندى كەدەي وتباسىنان كەلگەن 20 نەشە بويجەتكەن جەرگىلىكتى ايەلدەر بىرلەستىگىنىڭ تانىستىرۋىمەن ونىڭ دۇكەنىنە كەلىپ، ونەر ۇيرەنگەننەن كەيىن، وزدەرى دۇكەن اشىپ جاڭا تۇرمىس باستادى. «ءبىراز ۋاقىت وتكەننەن كەيىن، مۇنان دا جوعارى دارەجەدەگى اجارلاندىرۋ، شاش اسەمدەۋ كۋرستارىنا بارىپ قاتىناسۋ ويىندامىن، ودان سىرت، الدا كاسىبىمدى توي گريمى، سالتانات كيىمدەرىن جالعا بەرۋ، ورنەك شەگىپ اجارلاندىرۋ سياقتى سالالارعا كەڭەيتىپ، بۇدان دا كوپ اپەكە - سىڭلىلەردى كەدەيلىكتەن ۇزدىكسىز ارىلتىپ، بايۋعا باستاي بەرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىن»، - دەدى زۇلھۇمار.
سىرتقى كەلبەت سۇلۋلانىپ عانا قالماستان، قازىر قىستاق حالقىنىڭ ءۇي ءىشى دە وسى زامانعى لەپكە تولعان.
قاراقاش اۋدانى جاڭاجەر اۋىلى جاڭاجەر قىستاعىنىڭ تۇرعىنى گۇلنار مامەتتىڭ ۇيىندە ءتىلشى قوناق بولمەنىڭ وڭ جاق قابىرعاسىنداعى كيىم سورەسىندە جيسني كيىم مەن دالالىق كيىم ءىلۋلى تۇرعانىن كوردى. گۇلناردىڭ 4 جاستاعى ۇلى ماقتالى ەتىگىن شەشىپ بوساعاداعى اياق كيىم ىشكابىنا سالعالى جاتتى. گۇلناردىڭ ۇيىندەگى كيىم ىشكابىن اشقان ساتتە، جۇمسارتقىشتىڭ جاعىمدى ءيىسى اڭقىدى، دەنە تاربيە كيىمدەرى مەن نۇسقالى كيىمدەر بولەك - بولەك ءتۇر - تۇرىمەن ءىلىنىپتى، ۇيقى كيىمدەرى مەن ۇيدە كيىلەتىن جەڭىل كيىمدەر رەتتى قاتتالعان.
گۇلنار وزىندەگى بۇرىلىستىڭ قىستاقتا وتكىزىلگەن ايەلدەردىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋ ساباعىنان كەلگەندىگىن، مۇعالىم ولارعا كيىم بۇكتەۋدى، كيىم ىشكابىن رەتتەۋدى، بولمە ءىشىن جيناستىرۋدى بىردەن - بىردەن ۇيرەتكەندىگىن، ءوزىنىڭ ءاربىر ساعات ساباقتى قۇر جىبەرمەي تىڭداعاندىعىن ايتتى. «قازىر مۇرنىما سۋ جەتپەي ءجۇر، ۇيرەنەتىن نارسەلەرىم ەرەسەن مول!». ءاسىلى ول قىستاق ۇيىمداستىرعان اجارلاندىرۋ، شاش اسەمدەۋ، مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى ۇيرەنۋ كۋرستارىنا دا قاتىناسقان ەدى.
　　جۇزدەر اجارلانىپ، ءۇي ىشىنەن كۇلكى كوتەرىلدى
قىزىل كىلەم ولشەمدى T تەكشەسىندە توسەلىپ، جاندى دا جالىندى DJ مۋزيكالارى اۋىل ماڭىن جاڭعىرتتى.
11 - ايدىڭ 26 - كۇنى يىڭسار اۋدانى ساعان اۋىلىندا قىستاقتان شىققان سانگەر شيازادىحان ءداۋىت تار جيسني شالبار كيىپ، بيىك وكشەلى قىزىل تۋفليمەن بۇرالا باسىپ، جارق ەتىپ شىعا كەلگەندە، بەينەسىنەن كاسىپتىك بەينە مەن مۇندالاپ تۇردى.
T تەكشەسىن قاۋمالاپ جۇرگەندەر شيازادىحان سياقتى 20 نەشە اۋىل - قىستاق ايەلى، ولار الۋان ءتۇستى زاماناۋي كيىمدەر كيىپ، ساحناعا شىعۋدى كۇتىپ تۇر. بۇل اۋىل - قىستاق سانگەرلەر توبىندا قازىر 36 مۇشە بار، ساعان اۋىلى قوتان قىستاعىنداعى ايەلدەردەن قۇرالعان. ولاردىڭ ۇلكەنى 42 جاستا، كىشىسى 21 جاستا.
«ادەمى كيىمدەردىڭ ءسانىن كورسەتۋ ارقىلى اۋىل - قىستاق ايەلدەرىن سۇلۋلىققا تالپىنۋعا جانە وزىنە سەنىم ورناتۋعا باستاۋ»، - دەدى قوتان قىستاعى تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ كادرى ازىرەتالي ءيۇسۇپ.
«بۇرىن دا وسىنداي ما ەدىڭ؟» - دەپ سۇرادى ءتىلشى ساحنادان تۇسكەن شيازادىحاننان.
«بۇرىن كۇنى بويى ۇيدەن شىقپايتىنمىن، ول كەزدە اسپاندا ەركىن ۇشىپ جۇرگەن قۇسقا ەرەكشە قىزىعۋشى ەدىم، ال مەن وتباسى، وشاق قاسىنان شىقپايتىنمىن، ويىمداعى ءسوزىمدى تەك عانا سيىر مەن قويعا عانا ايتا الاتىنمىن»، - دەپ وتكەن كۇندەرىن اۋىزعا العاندا شيازادىحان باسىن شايقاي بەردى، ءبىراق ەڭسەسىن تەز كوتەرىپ الدى دا، جانارىنان قايسارلىق مەن مۇندالاپ: قازىر وزىمىزگە ءوزىمىز قوجايىن بولدىق، قىستاقتاعى ەڭ سۇلۋ شولپان دا ءبىز، - دەدى.
قاراقاش اۋدانى ءتوۋات اۋىلى قاراعاش قىستاعىنىڭ تۇرعىنى نيمەنيازحان احمەتتىڭ ءجۇزى دە وزىنە دەگەن سەنىممەن نۇرلانىپ العان. قىستاقتىڭ قويان باعىمشىلىعى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ نىسانىنىڭ يگىلىگىن كورگەن ونىڭ قازىر جىلدىق كىرىسى 12 مىڭ يۋان بولدى. اقشا بار، كوڭىل توق، 41 جاستاعى ونىڭ كۇلكىسى دە ەمەن جارقىن شىعادى.
قازىر وڭتۇستىك شينجياڭ اۋىل - قىستاقتارىندا ءار دارەجەلى ۇكىمەت ايەلدەردىڭ شارۋاشىلىق قۇرۋىن شاعىن مولشەردە ءوسىمسىز قارىز اقشا بەرۋ قاتارلى ساياساتتار ارقىلى سۇيەمەلدەپ، اناعۇرلىم كوپ ايەلدىڭ جۇمىس ىستەپ، اقشا تاۋىپ، ارمانعا قانات قاعىپ، وزىنە سەنىمدى، دەربەس جاڭا ايەلدەرگە، وسى زامانعى مادەنيەتتىڭ امالياتتا ايگىلەۋشىسىنە، ىلگەرىلەتۋشىسىنە جانە تاراتۋشىسىنا اينالدىردى. بيىل 9 - ايعا دەيىن وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق - وبلىستا 2889 «شاش اسەمدەۋ ءۇيى» قۇرىلىپ، 1962 اۋىر كەدەي قىستاقتى قامتىدى، 7954 ايەل اجارلاندىرۋ، شاش اسەمدەۋ شەبەرلىگى كۋرسىنا قاتىناسىپ، 4203 ايەلدىڭ جۇمىستانۋىن جەبەدى.
اۋقاتتانۋدىڭ ارناسى بولعان سوڭ، اۋىل - قىستاق ايەلدەرىنىڭ قالتاسى قامپيا ءتۇستى، جۇزدەرى اجارلانىپ، ۇيلەرىنەن كۇلكى كوتەرىلدى. ولار جۇرەكتىلىكپەن سىرتقا 
شىعىپ، قوعاممەن توعىسىپ، ءۇمىت پەن شۇعىلاعا تولى باقىت جولىنا ءتۇستى.