سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋشىلەر تاماشا تىڭ تىرشىلىك باستادى

11 - ايدىڭ 28 - كۇنى لوپ اۋدانى شارباق اۋىلى ويلا قىستاعىنىڭ سەرىك زاۆودىندا جۇمىسقا ورنالاسقان قىستاق تۇرعىندارى ءونىم كورمە زالىندا كيىم - كەشەكتەردى رەتتەۋدە.

سۋرەتتى ءتىلشىمىز وتكىر نيجات تۇسىرگەن

 

　11 - ايدىڭ 24 - كۇنى تاڭعى ساعات 5 مولشەرىندە، ءپايزاۋات اۋدانى جامباز اۋىلى جوعارعى گال قىستاعىندا شامدار جانىپ، جۇرت ۇيقىدان ويانىپ، جاڭا ءبىر كۇننىڭ تىرشىلىگى باستالدى. قىستاق تۇرعىنى ءالي ءيۇسىپ وتباسىنداعىلار دا قىستاق تۇرعىندارى سياقتى تاڭعى استارىن ىشكەن سوڭ ءبىر كۇنگى قاربالاستىقتى باستادى. ول ايەلىمەن ماقتا تەرۋگە كەتتى، ۇلكەن ۇلى سەرىكتەستىكتە اماندىق قورعاۋشى بولىپ ىستەيدى، باستاۋىش مەكتەپتە وقيتىن كەنجە ۇلى عانا ورنىنان تۇرا قويعانى جوق. قاجىرلىلىقپەن ەڭبەكتەنۋ ارقىلى ءاليدىڭ وتباسى بيىل كەدەيلىكتەن ارىلدى.

　　ءاليدىڭ وتباسى سياقتى، وڭتۇستىك شينجياڭدا كوپتەگەن ەگىنشى - مالشى پارتيانىڭ ابزال ساياساتىنىڭ يگىلىگىن كوردى، سىرتقا شىعىپ كۇندىك ىستەۋ، سول جەردىڭ وزىندە، جاقىن ماڭايدا جۇمىسقا ورنالاسۋ، ۇيىمدى تۇردە ىشكى ولكەلەردە جۇمىسقا ورنالاسۋ سياقتى جولدارمەن كىرىستەرىن ارتتىرۋمەن قاتار، كوز ايالارىن كەڭەيتىپ، كوزقاراسقا بۇرىلىس جاساپ، ءتىپتى تاماشا جاقسى ومىرمەن قاۋىشتى. جۇمىسقا ورنالاسۋ ولاردىڭ دۇنيەگە كوز تاستاۋىنا وراي تۋدىردى.

　　كوزقاراس وزگەرىپ، سىرتقا شىعىپ كوز ايالارى كەڭەيدى　　

　　11 - ايدىڭ 27 - كۇنى تۇسكى اس كەزىندە، قاشقار ەكونوميكالىق اشۋ رايونىنداعى شىنجىن كاسىپ باقشاسى دۋمانعا بولەندى، ءار ءتۇرلى جۇمىس كيىمدەرىن كيگەن 10 مىڭنان استام توقىما جۇمىسشىلارى سەحتان شىعىپ اسحاناعا بەت الدى، ولاردىڭ اراسىندا نۇرگۇل ءانۋار دا بار ەدى.

　　نۇرگۇل قاشقار قالاسى پاكتاكلا اۋىلى پاكتاكلا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى، قازىر شينجياڭ مەيلياۋ كيىم - كەشەك شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ تىگۋ سەحىندا گرۋپپا باستىعى بولىپ ىستەيدى، قول استىنداعى 2 گرۋپپادا 28 جۇمىسشى بار، نۇرگۇل مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن تىلدە تىلشىمەن جاتىق اڭگىمەلەستى. شاشىن سارعىلت تۇسكە بوياعان، ادەمى اجارلانعان، رەتتى دە شيراقى كاسىبي ايەلگە اينالعان ونىڭ 3 جىلدىڭ الدىندا عانا ەگىنشى ەكەنىنە سەنگىڭىز كەلمەيدى.

　　سول كەزدى ەسكە العاندا، نۇرگۇل ءوزىنىڭ قىستاق تۇرعىندارىمەن بىرگە كيىم فابريكاسىن كورىپ قايتۋعا بارعان كەزىن ەڭ باقىتتى ءسات دەپ سانايدى. «سول كەزدە قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى ءبىر كاسىپورىننىڭ جۇمىسشى قابىلداۋعا كەلگەنىن ايتتى، مەن بارعىم كەلمەدى، ەنەم دە ايەل ادام ۇيدە بولۋى كەرەك دەپ، مەنى جىبەرگىسى كەلمەدى. كەيىن قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى مەن فابريكانىڭ باسشىلارى ۇيگە كەلىپ يدەيالىق قىزمەت ىستەپ، فابريكانى كورىپ قايتقان سوڭ ءبىر شەشىمگە كەلۋىمدى ايتتى». نۇرگۇل وتكەن كەزدى ەسكە العاندا ءبىراز ىڭعايسىزدانىپ قالدى.

　　فابريكانى كورىپ قانا ۇيگە قايتپاقشى بولعان نۇرگۇل ويلاماعان جەردەن وسى ارادا 3 جىل ىستەدى، سونداي - اق جۇمىسشىدان باسقارۋشىعا ءوسىرىلدى، ايلىق ەڭبەكاقىسى دا باستاپتاعى 1000 يۋاننان ءوسىپ، قازىر 3000 يۋانعا جاقىندادى. «بۇرىن 10 يۋانعا كوكونىس ساتىپ الماقشى بولسام دا اقشانى كۇيەۋىمنەن الاتىنمىن، قازىر ءار ايدا ەنەمە 1000 يۋاننىڭ ۇستىندە تۇرمىستىق قاراجات بەرەمىن، قالعانىنا نە ساتىپ العىم كەلسە سونى ساتىپ الامىن»، - دەدى نۇرگۇل كۇلىمسىرەي. قازىر ونىڭ ەنەسىنىڭ كوزقاراسى دا وزگەرىپتى، كەلىنىنىڭ فابريكادا جۇمىس ىستەۋىن ەرەكشە قولداپ وتىرادى ەكەن.

　　«كۇيەۋىم ەكەۋىمىز قىزمەتتى جاقسى ىستەپ كوبىرەك اقشا جيىپ، ۇلكەن ءۇي الىپ، تاعى ءبىر كولىك الىپ، اتامىز بەن ەنەمىزدى باسقا جەرلەرگە قىدىرتۋدى اقىلداستىق»، - دەدى نۇرگۇل بولاشاققا ءۇمىت ارتا.

　　نۇرگۇل سياقتى، يىڭسار اۋدانى وچا قالاشىعى تومەنجارباق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ايشامگۇل ابدۋاست تا سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋدىڭ يگىلىگىن كوردى. ايشامگۇلدىڭ ۇيىنە بارعانىمىزدا، ول ءوزى جۇمىس ىستەيتىن شاندۇڭداعى زاۆودتان ۇيىنە دەمالىسقا كەلىپتى.

　　«بۇل بەيقۇت ءۇيدى ءوزىم اقشا تاۋىپ سالدىم، ارينە، ۇكىمەتتىڭ قوسىمشا قاراجاتىنا دا ەرەكشە العىس ايتامىن». ول سەحتىڭ گرۋپپا باستىعى بولعان ءوزىنىڭ كىرىسىنىڭ ءبىرتالاي كوبەيگەنىن ماقتانىشپەن ايتتى. قىستاقتان ءبىرىنشى توپتا سىرتقا جۇمىس ىستەۋگە شىققان ايەل رەتىندە، العاشىندا ايشامگۇلدىڭ وتباسى تالاي كۇڭكىلدى ەستىپتى. ءبىراق سوڭعى 2 جىلدا ۇيىنە دەمالىسقا قايتقاندا قىستاقتىڭ بارعان سايىن وزگەرىپ كەلە جاتقانىن سەزىندى.

　　«بۇرىن كۇڭكىلدەۋشىلەر كوپ بولاتىن، قازىر ىشكى ولكەنىڭ جاعدايى مەن ەڭبەكاقىسىن، كىرىس جاعدايىن سۇرايتىندار كوبەيدى، كوپ ادام مەنىمەن بىرگە بارىپ جۇمىس ىستەۋدى ويلايدى»، - دەدى ايشامگۇل.

　　بۇرىندارى ۇيىنەن ۇزاپ شىققىسى كەلمەيتىن قىستاق تۇرعىندارى قازىر تالاسا - تارماسا قىزمەت ىزدەيتىن بولدى، جۇمىستانۋ كوزقاراسىندا اسا زور وزگەرىس جارىققا شىعىپ، سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋ ۇستانىمى جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالادى. بيىل الدىڭعى 10 ايدا، بۇكىل شينجياڭ بويىنشا اۋىل - قىستاقتا 2 ميلليون 729 مىڭ (رەت) ارتىق ەڭبەككۇش باسقا كاسىپ سالالارىنا ويىستىرىلىپ جۇمىسقا ورنالاستىرىلدى.

　　قاۋىرت تاربيەلەدى، ونەر جۇمىستانۋدى جەبەدى　　

　　11 - ايدىڭ 28 - كۇنى، اۆتوموبيل جوندەۋ زاۆودىن اشقان ءادىل ياسىندى ىزدەپ، لوپ اۋدانى دول اۋىلى دوڭكۇرلاك قىستاعىنا كەلدىم. كوشەنىڭ اۋزىنا كەلگەنىمدە، ءبىر ءۇيدىڭ الدىندا ءتىزىلىپ تۇرعان 7 − 8 اۆتوموبيلدى كوردىم، ءادىلدىڭ ءۇيى وسى ەكەن. كەڭ اۋلاسىن اۆتوموبيل جوندەۋ ورنىنا وزگەرتىپتى، كولىك قوياتىن 6 ورىندا ءتۇرلى ماركاداعى اۆتوموبيلدەر تۇر.

　　2017 - جىلى 8 - ايدا جۇمىس باستاعاننان بەرى، ءادىل 80 مىڭ يۋاننىڭ ۇستىندە اقشا تاۋىپتى، وسى 2 ايداعى كىرىسى ورتا ەسەپپەن 10 مىڭ يۋاننان اسىپتى، بۇرىن جۇمىس ىستەپ تاباتىن كىرىسىنىڭ 5 ەسەسىندەي ەكەن.

　　«تاربيەلەۋگە اقشا جۇمساعان جوقپىن، ەمتيحاندا تولىمدى بولعان سوڭ كاسىپتىك تولىمدىلىق كۋالىگىن الدىم، قازىر كۇندەرىم ەرەكشە كوڭىلدى وتۋدە»، - دەدى ءادىل قولىنداعى اۆتول مايىن ءسۇرتىپ.

　　2016 - جىلى، ءادىل اۆتوموبيل اشەكەيلەۋ دۇكەنىندە شاكىرت بولىپ، سىرلاۋ جۇمىسىن ىستەيتىن. «9 جىل ىستەدىم، ءبىراق وزەكتى جوندەۋ تەحنيكاسىن ۇيرەنە المادىم». اۋداندا اقىسىز شەبەرلىككە تاربيەلەۋ ورىستەتىلگەننەن كەيىن، ءادىل دەرەۋ جۇمىسىن تاستاپ، جارتى جىلدىق ۇيرەنۋگە قاتىناسادى.

 

　　«العاشىندا ەشتەمەنى بىلمەيتىنمىن، قازىر نەگىزگى اۆتوموبيل تۇرلەرىنىڭ بارلىعىن جوندەي الامىن، ارتىق ايتقانىم ەمەس، تاربيەلەۋ مەنىڭ ءومىرىمدى وزگەرتتى، شارۋاشىلىق قۇرۋ ارمانىمدى ىسكە اسىردى»، - دەدى ءادىل.

　　شەبەرلىككە تاربيەلەنۋ ارقىلى كاسىپ اشقانداردان تاعى حوتان قالاسى يۇرۇڭقاش قالاشىعى باشميقىلا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ايشام سىمايىل بار. اياعى مۇگەدەك ول نە ىستەسە كەدەيلىكتەن ارىلا الادى؟ حوتان قالاسى اشقان ەلەكتروندىق ساۋدانى اۋىل - قىستاققا جەتكىزۋ كۋرسى وعان شارۋاشىلىق قۇرىپ جۇمىستانۋ جولىن اشتى.

　　11 - ايدىڭ 28 - كۇنى، ايشام دۇكەنىندە تاۋباۋ سايتىنا شىعىپ، زاكاز بەرگەن زاتىنىڭ قاي جەرگە كەلگەنىن تەكسەردى. شاعىن دۇكەنگە ءار ءتۇرلى كيىم - كەشەك، اياق كيىم، اشەكەي بۇيىمدارى قويىلىپتى. «مۇنىڭ ءبارى تاۋباۋدان ساتىپ العان تاۋارلار، توردان ساتىپ العان كيىم - كەشەك، اياق كيىمدەر بازارداعىدان ارزان، ءتۇرى دە مول، قىستاق تۇرعىندارى ەرەكشە ۇناتادى»، - دەدى ايشام.

　　ول تور ارقىلى زات ساتىپ الادى، ونان سوڭ ءۇنحات پەن ناقتى دۇكەنىندە زاتتارىن ساتادى، ايىنا 1800 يۋان اينالاسىندا كىرىس تابادى. قازىر ول باشميقىلا قىستاعى ەلەكتروندىق ساۋدا قىزمەت وتەۋ پۋنكتىنىڭ باستىعى، قىستاق تۇرعىندارى ونىڭ دۇكەنىندە تەلەفون اقىسىن تاپسىرا الادى، ول ارقىلى سىرتتان زات ساتىپ الا الادى.

　　«بۇرىن توردان زات ساتىپ الۋدى ويلاپ كورمەگەنمىن، قازىر ۇيدەن شىقپاي - اق زات كىرگىزەمىن، ساتامىن، ءار ايداعى كىرىسىم تۇرمىسىما مولىنان جەتەدى»، - دەدى ايشام سەنىممەن.

　　ديقاننان ونەركاسىپ جۇمىسشىسىنا اينالۋ − شەريا اۋدانى شەريا اۋىلى ۋقادي قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ابدىرەيىم ءماتسابىردىڭ ارمانى. 11 - ايدىڭ 28 - كۇنى، حوتان شاڭلى كەمەلدى ەلەكتروندىق جابدىقتار شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ءوندىرىس سەحىندا ابدىرەيىم ەلەكترون بولشەكتەرىن ورناتىپ جاتتى. بۇرىن ونىڭ وتباسىنداعى 3 جان 10 مۋ جەرگە سۇيەنىپ كۇن كورەتىن، ءبىر جىل بويى جاپالانىپ ءجۇرىپ نەبارى 7000 − 8000 يۋان كىرىس تاباتىن.

　　قىستاقتاعى باسقا ادامداردىڭ شارۋاشىلىق قۇرىپ، جۇمىستانۋ ارقىلى جەڭىل اۆتوموبيل مىنگەنىن كورىپ، ابدىرەيىم تىقىرشىپ كەتتى، ءبىراق ونىڭ قولىندا ونەرى جوق بولعاندىقتان، ۇيلەسىمدى قىزمەت ورنىن تابا المادى. 2017 - جىلى اۋداندا اقىسىز شەبەرلىككە باۋلۋ كۋرسى اشىلعاندا، ول دەرەۋ تىزىمدەلىپ، توكشىلىككە باۋلۋ كۋرسىنىڭ ءبىرىنشى توپتاعى كۋرسانتى بولدى. كۋرس اياقتالعان سوڭ، ول جۇمىسقا شىقتى، قازىر ايىنا 4000 يۋاننىڭ ۇستىندە ەڭبەكاقى الادى.

　　قالتا قامپايدى، تۇرمىس جاقساردى

　　11 - ايدىڭ 24 - كۇنى، يىڭسار اۋدانى وچا اۋىلى وچا قىستاعىندا تۇردى ابدىكەرىم مەن شەشەسى جاڭا كوشىپ كىرگەن ۇيىندە جاڭا ساتىپ العان كوپ يقۋاتتى ەلەكتر ماگنيتتى وشاقتى سىناپ كورىپ جاتتى. «ۇرىمجىدە كەي ادامداردىڭ وسىنداي وشاقتى پايدالاناتىندىعىن كورىپ، بىرەۋىن ارنايى ساتىپ الدىم، شەشەم ۇيدە جالعىز تۇرادى، بۇل وشاقتا تاماق ىستەۋ قولايلى ەكەن»، - دەدى تۇردى. ول بۇل وشاقتى 698 يۋانعا ساتىپ الىپتى.

　　بۇرىن تۇردى مۇنداي كوپ اقشانى جۇمساۋعا قيمايتىن.

　　2017 - جىلى قىستاق تۇرعىندارىن مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردا جۇمىسقا ورنالاسۋعا ۇيىمداستىرعاندا، تۇردى ءبىرىنشى بولىپ تىزىمدەلدى. جازبا ەمتيحان ارقىلى، ول شينجياڭ باگاڭ بولات - تەمىر مەتال بۇيىمدارى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جۇمىسشىسى بولدى. قازىر تۇردى ايىنا 4000 يۋاننىڭ ۇستىندە كىرىس تابادى.

　　ءبىر جىلدان استام ۋاقىت قىزمەت ىستەگەن سوڭ، تۇردى جاڭا ءۇي سالىپ الدى. تۇردىنىڭ ۇيىندە شىت جاڭا اعاش توسەك، سافا، ۇستەل، ىدىس - اياق شكابى سياقتىلار رەتتى قويىلىپتى، شىنى كىرپىش جاپسىرىلعان تازالىق ۇيىندە دارەت شەلەگى، سۋ ىسىتقىش تولىق ەكەن. «ءۇي اشەكەيلەۋشىلەرگە ۇرىمجىدە كورگەن ۇلگىم بويىنشا وسىلاي اشەكەيلەتتىم»، - دەدى تۇردى ءماز بولا. اۋلادا بوس قالعان كونە ۇيلەر مەن اپپاق قابىرعالى جاڭا ءۇي ايقىن سالىستىرما قالىپتاستىرىپتى.

　　اتتاناردا، تۇردى ءتىلشىنى، ءسوز جوق، قوناققا شاقىراتىندىعىن ايتتى: «بۇرىن اقشام جوق، سەندەردى قوناققا شاقىرۋعا شامام كەلمەيتىن، قازىر بىرنەشە ءجۇز يۋاندىق تاماق مەن ءۇشىن تۇك تە ەمەس». ءتىلشى ونىڭ ىقىلاسىنا العىس ايتقان سوڭ، ول تەبىرەنە بىلاي دەدى: «مەنى وسىنداي تۇراقتى قىزمەتكە يە ەتكەن پارتيا مەن ۇكىمەتكە ەرەكشە العىس ايتامىن، قازىر تۇرمىسىم بارعان سايىن جاقسارىپ كەلەدى».

　　2017 - جىلى جياڭشيگە بارىپ جۇمىسقا ورنالاسقان لوپ اۋدانى لوپ قالاشىعى بوشقان قىستاعىنىڭ تۇرعىنى تۇرسىنجان تۇرسىنتوحتى ۇيىنە دەمالىسقا كەلگەن ەكەن، قىستاقتا كوپتەگەن جاستار وعان امانداسا كەلدى.

　　تۇرسىنجاننىڭ ۇيىندە 5 جان بار، بۇرىن 10 مۋ جەرگە سۇيەنىپ جانە ۇساق - تۇيەك جۇمىس ىستەپ كۇن كورەتىن. 2017 - جىلى راديودان جۇمىسشى قابىلداۋ ينفورماتسياسىن تىڭداعان سوڭ، تۇرسىنجان قىستاقتا ءبىرىنشى توپتا سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەگەن 3 جاستىڭ بىرەۋى بولدى. العاشىندا اكەسى تۇرسىنتوحتى ماحسۇت شينجياڭنان تۇڭعىش رەت سىرتقا كەتىپ بارا جاتقان ۇلىنان الاڭداعان ەدى، ۇلى ىشكى ولكەلەردىڭ جاعدايىن ايتىپ بەرگەن سوڭ، قاريا الاڭسىز بولادى، كەيدە سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەگىسى دە كەلەدى. «ەگەر مەنىڭ جاسىما لايىقتى قىزمەت بولسا، مەنىڭ دە سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەگىم كەلەدى»، - دەدى تۇرسىنتوحتى جىميا.

　　«دۇنيەنىڭ وسىنشاما كەڭدىگىن، تۇرمىستىڭ وسىنشاما تاماشا بولاتىندىعىن ىشكى ولكەگە بارعاندا عانا ءبىلدىم. كەيىن ىشكى ولكەدە جالعاستى قالىپ قۇلشىنا قىزمەت 
ىستەپ، وتباسىمنىڭ جاقسى كۇن كورۋىنە مۇمكىندىك جاساعىم كەلەدى»، - دەدى 
تۇرسىنجان.